توضیحات
Artemisia dracunculus known as Tarragon, is a species of perennial herb in the family Asteraceae. It is widespread in the wild across much of Eurasia and North America and is cultivated for culinary and medicinal purposes
One subspecies, Artemisia dracunculus var. sativa, is cultivated to use the leaves as an aromatic culinary herb. In some other subspecies, the characteristic aroma is largely absent. Informal names for distinguishing the variations include “French tarragon” (best for culinary use), “Russian tarragon,” and “wild tarragon” (covers various states)
Tarragon grows to 120–150 centimetres (4–5 feet) tall, with slender branches. The leaves are lanceolate, 2–8 cm (1–3 in) long and 2–10 mm (1⁄8–3⁄8 in) broad, glossy green, with an entire margin. The flowers are produced in small capitula 2–4 mm (1⁄16–3⁄16 in) diameter, each capitulum containing up to 40 yellow or greenish-yellow florets. French tarragon, however, seldom produces any flowers (or seeds). Some tarragon plants produce seeds that are generally sterile. Others produce viable seeds. Tarragon has rhizomatous roots that it uses to spread and readily reproduce
تَرخون یا تَلخون (نام علمی: Artemisia dracunculus)، گیاهی پایای علفی چندساله از جنس Artemisia و خانواده کاسنی و بومی آسیای میانه و شمالی، قفقاز و خاور دور است. خاستگاه اصلی ترخون در درههای آبرفتی روسیه و نواحی غربی آمریکای شمالی بودهاست اما اکنون پرورش آن در تمام نقاط ایران معمول است.
شهر گلباف استان کرمان معروف به شهر ترخون در ایران است.
ریشه نام ترخون فارسی مشخص نیست اما گمان میرود که شاید از «دراکون» یونانی به معنی مار و اژدها گرفته شده باشد. زبانهای اروپایی نام ترخون را از زبانهای خاورمیانه گرفته و این واژه برای نمونه در اسپانیایی به صورت taragona، در فرانسوی به صورت estragon و در انگلیسی به شکل tarragon درآمده است.
ترخون به ارتفاع ۳۰ سانتیمتر تا یک متر و دارای برگهای ساده به رنگ سبز است. برگهای قاعده ساقه آن به ۳ لوب تقسیم میشود و کاپیتولهای آن کوچک و به رنگ سبز و خوشهای است. تکثیر آن از طریق پیدایش جوانهها در ریزوم گیاه صورت میگیرد. قسمت مورد استفاده ترخون برگها و سر شاخهها جوان گیاه است. از ترخون برای طعمدار کردن خوراکیهایی مثل خیار شور نیز استفاده میشود.
تعداد دیگری از گونههای این جنس (مانند خاراگوش و برنجاسف) در داروسازی و نیز برای تهیه چاشنی به کار برده میشوند. طبق نظر هگر (۱۹۵۹) دو واریته ترخون زراعی یعنی ترخون فرانسوی و ترخون روسی وجود دارد. در مجارستان نیز مانند سایر نقاط جهان ترخون فرانسوی کشت میشود؛ این گونه نسبت به سایر گونهها عطر و طعم بیشتری دارد.
ترخون روسی را میتوان از دانه رشد داد، ترخون روسی گیاهی به مراتب مقاومتر و قویتر است که از طریق ریشه گسترش مییابد و ارتفاع آن به بیش از یک متر میرسد. این نوع ترخون در واقع خاکهای فقیر را ترجیح میدهد و خشکسالی به خوبی تحمل میکند.
ترخون ریشههای گستردهای دارد و از زمینساقه کوتاه آن یک شبکه ریشه ای متراکم تکامل مییابد. بیشتر ریشهها تا عمق ۳۰–۲۰ سانتیمتری در خاک نفوذ میکند. دستک که برای تشکیل یک شاخساره از سطح خاک بیرون میآید نیز از زمینساقه تولید میگردد.
شاخسارههای گیاه چوبی و سبز رنگ هستند و قسمت تحتانی آنها به رنگ قرمز مایل به قهوه ای است. ارتفاع اندامهای هوایی بسته به شرایط محل رشد ۱۵۰–۸۰ سانتیمتر میباشد. برگها دارای طول ۳۸ سانتیمتر، عرض ۱ / ۲–۰ / ۵ سانتیمتر، کاملاً لبه دار، بدون پرز، به شکل نیزه ای لیفی و در هر دو طرف براق هستند. گل آذینهای کلاپرک ترخون یک آرایش خوشه ای سبز رنگ، برگدار و بسیار منشعب را تشکیل میدهند. گلها به رنگ زرد یا قرمز مایل به قهوه ای هستند. ترخون روسی بذر تولید مینماید. ارزش ترخون مربوط به روغن فراری است که در بوتهها ذخیره میشود. بوی روغن فرار ترخون تا حدودی شبیه بادیان رومی است. و در عین حال دارای طعم تند و گرمی میباشد. مهمترین ترکیب روغن فرار ترخون متیل کاویکول (استراگول) است که این ماده ایزومر آنتول میباشد و میزان ۷۰–۵۰٪ از حجم کل روغن را به خود اختصاص دادهاست. ترکیبهای دیگر روغن فرار شامل کامفن، اسیمن، سابیش، میرس، آئیسول و یوجنول هستند. گیاه ترخون ۱۰–۸ سال زنده میماند.
ترکیبات شیمیایی
گیاه تازه ترخون دارای ۶۰ تا ۷۰ درصد استراگول، ۱۵ الی ۲۰درصد اوسیمن (ocimene) و متیل کاویاکول (methylchaviacol) میباشد. همچنین مقدار کمی نیز تانن در ترخون وجود دارد.